7.1.3 Vurderingar frå departementet
Det blir i proposisjonen
vist til at matrikkellova skil mellom oppmålinga og føringa av resultatet
frå oppmålinga. Dei to delane heng samtidig gjensidig saman med kvarandre.
Det er gjennom matrikkelføringa at forretninga får eit resultat.
Departementet har derfor komme til at alle forhold som gjeld oppmålingsforretninga
som verkar inn på matrikkelføringa, bør kunne vere grunnlag for
ei klage over matrikkelføringa. Det kan gjelde varsling, innkalling
og korleis forretninga er dokumentert. Det vil seie at naboar vil
kunne fremje forvaltningsklage, som i dag.
Forhold mellom bestillaren
og landmålaren vil ikkje kunne vere gjenstand for forvaltningsklage.
Slike spørsmål må løysast etter alminnelege avtalerettslege prinsipp
på linje med det som gjeld for andre konsulenttenester. Det gjeld
til dømes spørsmål om prisen på oppdraget.
Avtalerettslege
forhold mellom partane, til dømes om kvar eigedomsgrensa faktisk
går, kan heller ikkje løysast med forvaltningsklage. Klageorganet
kan i praksis stort sett berre prøve dei prosessuelle sidene ved
saka og i liten grad realitetane. Realitetane, altså kvar grensa faktisk
går, må – slik reglane også er i dag – vanlegvis prøvast på nytt
anten med ny oppmålingsforretning eller ved at spørsmålet kjem inn
for domstolane.
Den som fremjar
ei forvaltningsklage på matrikkelføringa, vil kunne grunngi klaga
med at forretninga ikkje er utført i samsvar med god landmålarskikk,
og at dette har fått konsekvensar for matrikkelføringa. Klageorganet
vil måtte ta stilling til klaga basert på den dokumentasjonen som
finst. Klageorganet kan i praksis stort sett også her berre prøve
dei prosessuelle sidene ved saka. Realitetane kan, som i dag, vanlegvis
berre løysast ved at det blir halde ei ny forretning.
Departementet meiner
at landmålarbransjen har mykje å vinne ved å etablere ei bransjenemnd
for landmålarar som kan behandle klager på arbeidet til landmålarane
ut over forhold som kan løysast med ei forvaltningsklage på matrikkelføringa.
Departementet sluttar
seg til innvendingane mot forslaget om å overføre klagebehandling
for kommunal matrikkelføring frå Fylkesmannen til Kartverket. Departementet
synest forslaget frå Fylkesmannen i Hedmark om å samle oppgåva i
eitt eller nokre få embete har mykje for seg. Det legg samtidig
til rette for at det/dei aktuelle embeta også er klageorgan i saker
der Kartverket eller andre organ fører matrikkelen.
Ordninga må vurderast
nærare og må haldast opp mot alternative løysingar som til dømes
etablering av ei særskild klagenemnd. Departementet tek sikte på
at ordninga er på plass samtidig som lovendringa blir sett i kraft.
Departementet vil regulere ordninga i forskrift.
Departementet har
vurdert om ordninga der Fylkesmannen sjølv fører opplysningar om
forureina grunn som blir overført til matrikkelen frå det nasjonale systemet
for grunnforureining, får noko å seie for at Fylkesmannen bør vere
klageorgan, men ser ikkje dette som ei vesentleg innvending. Departementet
viser til at føringa i fagsystemet til Fylkesmannen er regulert
av forureiningslova. Det er derfor berre feil i dataoverføringa som
er regulert av matrikkellova.
Som drøfta i høyringsnotatet
vil føring i matrikkelen ofte ikkje vere rekna som eit enkeltvedtak
etter forvaltningslova. Det vil vanlegvis ikkje vere matrikkelføringa,
men avgjerder som gjeld dei underliggjande rettsforholda det er
knytt rettsverknad til, og som dermed gjeld rettar eller plikter
for bestemte personar. Føring i matrikkelen vil vanlegvis berre
vere rekna som ei publisering av det underliggjande vedtaket eller
rettsforholdet.
Dei same omsyna
som ligg bak reglane om forsvarleg saksførebuing, underretning,
klagerett og tilgang til omgjering ved enkeltvedtak, vil også kunne
gjelde mange typar matrikkelføringar og andre avgjerder etter matrikkellova
som ikkje utan vidare er å rekne som enkeltvedtak. Det er derfor
dels gitt spesialreglar om dette i matrikkellova med forskrifter,
dels er det gjort slik at reglane i forvaltningslova om enkeltvedtak
vil komme til bruk også for slike føringar og andre avgjerder.
Departementet foreslår
mellom anna etter drøftingar med Justis- og beredskapsdepartementet
å endre terminologien i klageføresegna. «Avgjerd» er brukt som fellesnemning
for vedtak etter forvaltningslova og andre handlingar og avgjerder
som ikkje utan vidare fell inn under definisjonen av enkeltvedtak
etter forvaltningslova. Klagereglane i forvaltningslova kapittel
VI om enkeltvedtak gjeld fullt ut for alle avgjerder som er nemnde
i § 46 første ledd, anten dei er å rekne som enkeltvedtak eller
andre avgjerder. Departementet understrekar at forvaltningslova
kapittel IV om saksførebuing ved enkeltvedtak og kapittel V om mellom
anna grunngiving og underretning om enkeltvedtak gjeld for enkeltvedtak,
men ikkje utvidande for andre avgjerder som ikkje er enkeltvedtak.