Presidenten: Vyrde
medrepresentantar!
Tidlegare stortingsrepresentant
Reidar Due gjekk bort 29. oktober i fjor, nær 99 år gamal. Reidar
Due vart fødd i det som då heitte Kristiania, i 1922, og kom frå
ein borgarleg heim. Mor hans, Katy Due, gjorde politisk karriere
i Høgre. Farmora var frå storgarden Mo i Levanger, som hadde vore
i slekta sidan 1600-talet. Reidar Due arva garden frå ein grandonkel
og vart difor ganske tidleg trønder – men heldt på riksmålet. Kona
hans, Tullik, hans solide støttespelar gjennom heile livet, følgde
han både i arbeidsdagen på Mo og i hans politiske virke. Saman hadde
dei fire søner, og eldstesonen driv i dag garden på Levanger vidare.
Reidar Due la gjennom
heile livet for dagen ein omfattande innsats for næringsutvikling
og vart på grunn av dette ein markant samfunnsbyggjar. Han engasjerte
seg i landbruket og samvirket, i skognæringa, i banksektoren og
i mange andre større og mindre verksemder. Han var ein av dei som var
med på å få på plass dei store satsingane på treindustri i Skogn
på 1960-talet, i dag kjent som Norske Skog.
Sjølv om han stundom
kunne verka reservert, fekk Due raskt tillit frå dei rundt seg.
Han vart vald inn i kommunestyret og formannskapet i Levanger 1964–1971
og var ordførar frå 1968 til 1971. Som ordførar var han òg medlem
i fylkestinget i Nord-Trøndelag – og han vart òg vald når det var
direkte val til fylkestinget. Levanger hadde i han ein solid talsmann,
og han bidrog på eit utal måtar til utviklinga av heimkommunen sin
– men òg til resten av fylket.
Større oppgåver
venta. Etter å ha vore vararepresentant i fire år vart han i 1977
vald til stortingsrepresentant og vart sitjande i tre periodar fram
til 1989. Og det er særleg som komitéleiar i energi- og industrikomiteen
på 1980-talet me hugsar han. Tiåret var prega av mange store diskusjonar
og brytingar – til tider ganske harde. Olje- og gasspolitikken og
Statoil si rolle var eitt omstridd tema. Willoch-regjeringa ville
setja grenser for Statoil og Arve Johnsen si makt, og i krokane
vart det skumla om «vengjeklypping». Men i Stortinget vart det etablert
gode løysingar som skulle visa seg å stå seg godt over tid – løysingar
som sjølv i dag pregar både olje- og gassnæringa og Noreg.
Ei sentral hending
var det store oljeforliket i 1984 der ein delte Statoil og staten
si eigarmakt ved at Statens direkte økonomiske engasjement, SDØE,
vart oppretta. Staten fekk direkte eigarskap til delar i felt og
røyrleidningar. Pengestrøymen frå staten sine eigardelar vart kanalisert
utanom Statoil og rett i statskassa. Dermed var grunnlaget lagt
for det som i dag vert kalla oljefondet – Statens pensjonsfond utland
– og dei store inntektene som staten etter kvart har hatt moglegheit til
å køyra inn i fondet. Ei anna viktig hending var utviklinga av Trollfeltet
– ei av dei viktigaste utbyggingane på norsk sokkel.
Arkitektane bak
løysingane var å finna i energi- og industrikomiteen på Stortinget
og særleg då ein «troika» av komitéleiar Reidar Due frå Senterpartiet,
Arnljot Norwich frå Høgre og Finn Kristensen frå Arbeidarpartiet.
Om dei to fyrste vart det sagt at dei kunne få dei få håra Kåre
Willoch hadde att på hovudet, til å reisa seg. Av det kan ein tolka
at dei begge hadde eigne oppfatningar som ikkje alltid fall saman
med Willoch sine. Og det gjekk gjetord om samarbeidet mellom Reidar
Due og Finn Kristensen – den eine i posisjon, den andre i opposisjon.
Reidar Due opparbeidde
seg si stilling og sitt sjølvstende i kraft av kunnskap og integritet.
Han hadde eit vidt kontaktnett – både i næringslivet og i politikken.
Det gjorde det mogleg for han å finna samlande og framsynte løysingar.
Men han gløymde aldri kva parti han representerte – eller sitt eige Nord-Trøndelag.
Eit godt døme på det er at driftsbasen til Equinor den dag i dag
ligg i Stjørdal. Det hadde aldri skjedd utan Reidar Due sin innsats.
Due var òg ein
sterk støttespelar for Johan J. Jakobsen som partileiar – og ein
særs god mentor for yngre partitalent på 1980-talet.
Reidar Due tiltredde
som fylkesmann i Sør-Trøndelag i 1989, og han hadde denne stillinga
fram til 1992. Men det er som næringspolitikar og industribyggjar
me fyrst og fremst hugsar han. Her sette han djupe spor etter seg
– til beste for oss alle. Han hadde stor innsikt, og var «rett mann
på rett plass til rett tid».
Det er ei ære å
lysa fred over Reidar Due sitt gode minne.
Grunde Almeland (V) [10:06:15 ]: På vegne av stortingsrepresentantene
Guri Melby, Sveinung Rotevatn, Sofie Høgestøl, Ingvild Wetrhus Thorsvik
og meg selv vil jeg framsette et representantforslag om å styrke
handel og samarbeid mellom Norge og Republikken Kina (Taiwan).
Så vil jeg på vegne
av representantene Guri Melby, Alfred Jens Bjørlo, Sofie Høgestøl
og meg selv sette fram et representantforslag om å fjerne det særnorske
unntaket for alle fiskefartøy fra havneforbudet. Og jeg ber om at
forslaget behandles etter forretningsordenen § 39 annet ledd bokstav
c.
Presidenten: Presidenten
vil gjera framlegg om at det vert valt ein setjepresident for stortingsmøtet
i dag – og ser det som vedteke.
Presidenten vil
tilrå Lise Christoffersen. – Andre framlegg ligg ikkje føre, og
Lise Christoffersen er samrøystes vald som setjepresident for stortingsmøtet
i dag.
Før sakene på møtekartet
vert tekne opp til handsaming, vil presidenten gjera merksam på
at møtet i dag held fram utover kl. 16.