Se også behandlingen av sak nr. 6 på formiddagsmøtet.

Statsråd Liv Signe Navarsete [18:00:46]: Etablering av eit frittståande tilsyn har, som fleire har nemnt, vorte diskutert fleire gonger i denne salen dei siste månadene. Eg har frå fyrste dag gjort det klart at Stortinget vil få drøfta saka i løpet av våren. Spørsmålet har i dei siste åra også vorte vurdert av ulike utval og regjeringar, utan at det har vorte vurdert som føremålstenleg å gå vidare med tanken om å etablere eit slikt tilsyn.

Det som aktualiserte diskusjonen denne gongen, var sjølvsagt raset i Hanekleivtunnelen i romjula. Som Stortinget er kjent med sette eg ned ei granskingsgruppe som såg på årsakene til raset, og som også kom med forslag for å unngå tilsvarande hendingar i framtida. Den gruppa overleverte arbeidet sitt til meg 15. februar. Rapporten inneheld kritikk av det arbeidet som Statens vegvesen gjorde i samband med bygginga av tunnelen, og kom også med forslag til korleis dette arbeidet kunne vore organisert og gjennomført på ein betre måte, i tillegg til at han også var kritisk til nokre meir generelle utviklingstrekk i anleggsbransjen.

Statens vegvesen har sidan Hanekleivtunnelen vart bygd for om lag ti år sidan, gjennomgått omfattande organisatoriske endringar, m.a. har Mesta vorte etablert, noko som inneber at Vegvesenet i dag ikkje har nokon eigenproduksjon eller utfører arbeid i eigen regi. Dette er det viktig å ha med seg i den vidare diskusjonen om oppfølginga av raset. Samtidig tyder dette ikkje nødvendigvis at dei oppgåvene som vert utførte av Statens vegvesen, ikkje kan orginiserast på ein betre måte.

Som minister med ansvar for tryggleiken på vegane våre vil eg i den framstillinga eg har lova Stortinget til våren, gjere ei grundig vurdering av om det er føremålstenleg å etablere eit slikt tilsyn. Eg vil då sjølvsagt dra vekslar på dei earfaringane me har frå sjølvstendige tilsynsorgan for baneverksemd og for luftfarten. I tillegg vil eg ta med meg dei erfaringane som vert gjorde i nabolanda våre. Eg har merka meg at mindretalet i komiteen viser til erfaringar i Sverige og refererer til Vägtrafikinspektionen som eit frittståande organ med tilsynsoppgåver, og meiner organiseringa av dette organet kan vere eit utgangspunkt for eit frittståande vegtilsyn i Noreg. Eg vil til dette påpeike at Sverige neppe kan seiast å ha noko frittståande tilsyn på vegsektoren. Vägtrafikinspektionen er eit organ underlagt Vägverkets styre og har oppgåver som etter mi vurdering ikkje er det same som for våre norske tilsyn.

For å vise dette vil eg referere frå Statens offentliga utredninger 2007:4, som kom ut i januar i år:

«Sedan 2003 finns Vägtrafikinspektionen som en enhet inom Vägverket. Vägtrafikinspektionen har inga myndighetsuppgifter, dvs. ansvarar inte för normgivning, tillståndsgivning eller tillsynsveksamhet på det sätt som Järnvägsstyrelsen, Luftfartsstyrelsen och Sjöfartsinspektionen gör. Vägtrafikinspektionen har inte nogot tilsynsmandat och disponerar inte heller nogot instrument för att styra aktörer till att vidta åtgärder.»

Så då vert spørsmålet om forslagsstillarane meiner at eit vegtilsyn skal organiserast som eit underbruk av Vegdirektoratet, i og med at ein dreg den svenske Vägtrafikinspektionen inn som eit føredøme.

Mitt utgangspunkt vil i den framstillinga eg har lova Stortinget, vere å sikre ei best mogleg utnytting av dei til kvar tid tilgjengelege ressursane, slik at me alle får mest mogleg tryggleik og mest mogleg veg for pengane. Dersom det gjennom det arbeidet me no er i full gang med, viser seg at dette best kan skje gjennom eit frittståande vegtilsyn, vil eg sjølvsagt vurdere dette. Gjennom den saka som kjem i vår, vil Stortinget i alle fall få eit grunnlag for å vurdere kva for ei organisering som er tenleg, og eg har stor forståing for at fleirtalet ser at Stortinget er best tent med ei slik sakshandsaming.

Presidenten: Det blir replikkordskifte.

Arne Sortevik (FrP) [18:05:17]: Som statsråden vet, har Fremskrittspartiet et litt annet forslag, nemlig om et transporttilsyn – et samlet transporttilsyn. Mitt spørsmål går da på det.

Det er jo slik at Havarikommisjonen fra 2008 skal omfatte samtlige transportsektorer. Denne regjeringen støtter en slik løsning. Når den tydeligvis er vurdert som god for undersøkelser av ulykker, hva skulle da tale imot at den ikke også kan fungere godt når det gjelder arbeid for å forebygge ulykker gjennom tilsyn? Altså vil en parallell modell til Havarikommisjonen være Fremskrittspartiets forslag om et transporttilsyn. Hva skulle være til hinder for en slik løsning?

Statsråd Liv Signe Navarsete [18:06:01]: Eg vil ikkje i dag gå inn på enkelheiter i kva som kan vere tenleg og ikkje. Me er i gang med eit arbeid for å vurdere dette i departementet. Som eg har opplyst i Stortinget fleire gonger tidlegare, tok me fatt i dette. I motsetnad til det den førre regjeringa gjorde etter uhellet i Oslofjordtunnelen, har denne regjeringa teke dette på alvor.

Så me har eit arbeid på gang. Før det arbeidet er avslutta, vil eg ikkje gå inn i drøftingar om ulike modellar, ulike fasongar, fordelar og ulemper med vegtilsyn. Eg ser ulemper, men det finst heilt sikkert òg nokre fordelar som me skal sjå på. Som tidlegare sagt har statsråden valt å ha ei opa haldning til dette til eg har fått eit fagleg grunnlag som eg kan ta ei avgjerd på.

Trond Helleland (H) [18:06:58]: Jeg har forståelse for at statsråden ikke ønsker å konkludere i dag. Men ut fra de signalene som flertallspartiene gir, sier hun at hun inntil videre er imot. Det er antakelig slik at når statsråden sier at hun skal være for, så er hun for. Men nok om det.

Jeg tror det hadde vært interessant å høre litt om erfaringene med jernbanetilsyn og luftfartstilsyn. Synes statsråden at det er gode erfaringer med dette? Og ser hun at det er en parallellitet til veisektoren, som tross alt er den sektoren der flest passasjerer eller flest reisende ferdes hver dag?

Til slutt har jeg lyst til å peke på det som bl.a. representanten Gjelseth var inne på, at en er redd for mer byråkrati. Nå har jo statsråden nettopp vært på landsmøtet i Senterpartiet og har tapt en votering der, dessverre, så jeg vil stille et spørsmål til slutt: Er sannsynligheten større for at statsråden vil gå inn for et frittstående veitilsyn enn at hun vil gå inn for vedtaket på Senterpartiets landsmøte om å øke antallet veikontor fra 5 til 19?

Statsråd Liv Signe Navarsete [18:08:01]: For å ta det siste fyrst. Senterpartiet sitt landsmøte har gjort eit tydeleg vedtak, som ikkje var overraskande for statsråden, for å seie det. Det vedtaket er i tråd med både programmet vårt og det me har sagt i andre fora, så det greier me nok òg å handtere på vegen vidare. Kor stor sjanse eit slik forslag vil ha, får me kome tilbake til.

Det er viktig for meg å seie at forslag om vegtilsyn ikkje har vore drøfta i partigruppene, så det ein seier her, seier ein utan at me har vore inne i verken faglege eller politiske drøftingar om dette. Me har 90 000 km veg, og me har 4 000 km jernbane. Det er litt av ein forskjell. Når det gjeld luftfarten, er det òg meir avgrensa.

Dette er eit svært område, og me må sjå på kor stort vegtilsyn me må ha, for viss dette vegtilsynet skal fungere viss me opprettar det, må meininga vere at det skal kunne gjere ein jobb. Økonomisk og organisatorisk er også dette krevjande.

Borghild Tenden (V) [18:09:13]: I tillegg til raset i Hanekleivtunnelen har vi i vinter hatt en del uheldige episoder med dårlig strøing og brøyting. En underdirektør i Luftfartstilsynet sier til Aftenposten at tilsvarende forhold på en rullebane ville ført til stenging av flyplassen.

Ser samferdselsministeren at tilsvarende tilsyn innenfor veisektoren kunne spilt samme rolle og tatt de nødvendige grepene som Luftfartstilsynet ville gjort, og at dette forsterker behovet for et veitilsyn?

Statsråd Liv Signe Navarsete [18:09:46]: Nå vart vegen stengd. Mange vegar rundt om i landet vårt vert stengde. Ved fare for ras stengjer ein vegane. Når vêrvarslet er slik på høgfjellet at ein ser at det kan vere fare for trafikantane, stengjer ein vegen over fjellet. Det er ikkje noko nytt at ein gjer det. Det mandatet har Statens vegvesen i dag, og det mandatet bruker dei òg i dag når det kan vere fare for tryggleiken til dei vegfarande.

Når det gjeld parallellen til luftfart, er det akkurat dei same vurderingane som vert gjorde, men noko strengare er det pr. i dag for luftfarten, for konsekvensane der kan vere mykje større på grunn av at farten er så mykje høgare. Men det er nettopp den stenginga som har vorte kritisert, at ein ikkje greidde å halde vegen open. Med eit vegtilsyn med eit breitt mandat må me kanskje forvente mange fleire stengde vegar rundt om i landet vårt – kan hende.

Presidenten: Flere har ikke bedt om ordet til replikk.

De talere som heretter får ordet, har en taletid på inntil 3 minutter.

Arne Sortevik (FrP) [18:11:09]: Noen få kommentarer på tampen av denne debatten.

Luftfarten har sitt eget tilsyn, Luftfartstilsynet. Jernbanen har sitt eget tilsyn, Jernbanetilsynet. Tilsynene har felles metodikk, og vi i Fremskrittspartiet mener at et felles fagmiljø for tilsyn for hele transportsektoren kan gi et sterkere og mer effektivt transporttilsyn som ivaretar både samfunnsinteresser og trafikantinteresser.

Jeg oppfattet saksordføreren fra Senterpartiet slik at man var litt tilbakeholden, bl.a. på grunn av kostnadsbildet. Da får vi altså notere at man er mer opptatt av eventuelt å spare noen kostnader her enn å bevare den effekten på 300 mill. kr som omorganiseringen av Vegvesenet har gitt. Man vil altså bruke 300 mill. kr på å føre veikontorene tilbake til fylkene, men vegrer seg for å lage et effektivt og velfungerende samlet transporttilsyn, slik som vi har valgt å gjøre det når det gjelder Havarikommisjonen, for å følge opp den lille replikken. Vi har altså valgt det systemet og den metodikken når det gjelder Havarikommisjonen, som fra 2008 skal dekke alle transportsektorene. Vi i Fremskrittspartiet har vanskelig for å se at det skal være en dårlig løsning når det gjelder tilsynsmodellen. Som andre har gjort rede for, har en del partier hatt møte med toneangivende aktører innenfor transportsektoren, og de gir også uttrykk for at et samlet tilsyn kan være interessant.

Vi vil ha endring i veitrafikkloven, slik at veiholder, den som eier veien, har et faktisk ansvar for at veien er i forskriftsmessig stand.

En liten replikk til representanten Sahl: Vi har ferske undersøkelser, bl.a. fra Sverige, som viser at tre av fire dødsulykker skyldes standarden på veien. Det er altså av stor betydning at veiholder også har et ansvar, et erstatningsansvar, hvis veien ikke holder mål.

Til slutt: Statsråden har også igjen sagt at hun er åpen for å vurdere, og det er bra. Vi i Fremskrittspartiet misliker den vurderingsformen som ligger i at vi får dette i samleproposisjoner, at viktige saker kommer i samleproposisjoner til Stortinget, for den saks skyld også i hovedproposisjonen, i statsbudsjettet. Vi mener at viktige saker skal behandles enkeltvis, og slik burde også denne saken bli behandlet når statsråden og departementet konkluderer.

Presidenten: Flere har ikke bedt om ordet til sak nr. 6.