Oddbjørg Ausdal Starrfelt (A): Eg vil få lov å stilla barne- og familieministeren fylgjande spørsmål:

Arbeidarpartiet har vore opptekne av å utvikla ordningar slik at foreldre og barn skal få meir tid i lag utan at foreldre taper terreng i høve til arbeidslivet.

Vil barne- og familieministeren vidareutvikla ordningar som fødselspermisjon, fedrekvote, tidskontoordninga og sjølvstendig rett for fedrar til å tene opp til fødselspengar?

Statsråd Valgerd Svarstad Haugland: Akkurat dette spørsmålet er eg glad for å få.

Vi i Kristeleg Folkeparti har vore og er opptekne av å vidareutvikla ordninga - og det er òg den regjeringa som eg representerer - slik at foreldre og born skal få meir tid i lag. Vårt viktigaste innspel på dette området er som kjent innføring av ei kontantstøtteordning, samstundes med at barnehageutbygginga skal fullførast. Men vi er òg opptekne av at foreldra skal kunna kombinera arbeid og familieliv, og er samde med Arbeidarpartiet i at foreldrepermisjonsordninga er svært viktig i den samanhengen. Regjeringa synest at den mest naudsynte endringa på dette området er å gi fedrar betre rettar. I regjeringserklæringa har vi derfor sagt at vi vil legga fram forslag for å betra rettane for fedrar. Regjeringa vil fremma forslag om at menn skal få sjølvstendig rett til fødselspengar, og at fedrar skal få rett til fødselspengar basert på sin eigen stillingsbrøk.

Det forundrar meg at Arbeidarpartiet, etter å ha vore i posisjon sidan 1990, etterlyser ei avklaring av spørsmålet om sjølvstendig rett til fødselspengar for fedrar. Fleire arbeidarpartistatsrådar har lova å innføra denne retten, men utan å oppfylla lovnaden.

Då Stortinget behandla velferdsmeldinga, vart det fatta vedtak om at fedrar skulle få sjølvstendig rett til fødselspengar. Vidare vart saka teken opp under behandlinga av likestillingspolitisk utgreiing i vår. Då opplevde vi at Arbeidarpartiet gjekk imot eit vedtak om innføring av sjølvstendige rettar for fedrar. Korfor? - spør eg igjen. Eg finn ikkje anna årsak enn at Arbeidarpartiet ikkje har prioritert denne saka høgt nok. Sentrumsregjeringa har med den korte tida vi har vore i regjeringsbygget, ikkje nådd å fremma dette forslaget, men vi vil arbeida med sikte på å få det gjennomført.

Trass i lita tid - sentrumsregjeringa vil innarbeida nye forslag til endringar i fødselspengar, noko kjem allereie på fredag, og eg røper det no. Det viktigaste forslaget er å gi rett til fødselspengar til personar som er i lønt studiepermisjon. I dag har ikkje desse rett til fødselspengar fordi dei etter folketrygdlova ikkje vert rekna som yrkesaktive. Dette er ei sak som m.a. har vore oppe i Stortinget sin spørjetime, og Arbeidarpartiet lovde i mars 1995 å sjå nærare på saka. Etter to og eit halvt år har vi framleis ikkje sett noko resultat av lovnaden frå Arbeidarpartiet. Etter tre veker i posisjon vil sentrumsregjeringa legga fram forslag om ei endring på dette området for å sikra at personar som mottar lønn under utdanning, skal ha rett til lønt fødselspermisjon.

Regjeringa går òg inn for å gjennomføra ei harmonisering av regelverket for rett til fødsels- og adopsjonspengar. Vi vil foreslå å ta bort kravet om at begge foreldra må vera i arbeid for å få rett til adopsjonspengar. På dette viset vil det bli lettare å få rett til desse pengane. I dag er det slik at dersom ein adoptivfar ikkje er yrkesaktiv, han er kanskje student, vil heller ikkje mora få rett til adopsjonspengar. Vi meiner dette er ei stor forskjellsbehandling i høve til retten til fødselspengar.

Når det gjeld utvikling av fedrekvoten og tidskonto, pågår det evalueringsprosjekt for begge ordningane, og eg vil gjerne sjå resultata frå desse før eg tar stilling til om dei bør endrast. Dei endringane som vil bli presenterte i tilleggsproposisjonen, er rett nok små i kroner og øre, men viktige for dei det gjeld. Sett i høve til resultatet frå tidlegare regjeringar, synest vi dette er eit langt steg på kort tid.

Oddbjørg Ausdal Starrfelt (A): Eg vil takka statsråden for svaret. Me i Arbeidarpartiet er glade for å reisa viktige debattar på dette området.

Statsråden seier at kontantstøtte er det viktigaste. For Arbeidarpartiet er heilskapen i dette det viktigaste. Slik eg har forstått det, vil ei innføring av kontantstøtte kosta mange milliardar kroner i løpet av nokre år dersom det skal gjelda mange årskull. Dette skal finansierast. Kan barne- og familieministeren forsikra foreldre som begge vil vera i arbeid, om at det ikkje er dei som skal betala for dette - direkte ved auka skatt eller indirekte ved reduksjon av ordningar eller eventuell stopp i vidareutviklinga av dei tiltaka eg nemnde i spørsmålet mitt?

Statsråden snakka ganske mykje om fedrekvote, men korleis vil det verta med barnehageutbygginga? Vil det verta reduksjon her?

Statsråd Valgerd Svarstad Haugland: Det spørsmålet som eg fekk frå representanten Ausdal Starrfelt, kan eigentleg returnerast: Er det dei foreldra som ikkje tek imot barnehageplass, som òg betalar skatt til staten, som skal betala subsidieringa av barnehageplassane? Det å byggja ut kontantstøtta kostar fleire milliardar kroner, som representanten rett nok nemnde, men det kostar òg overføringane våre til småbarnsforeldre som har barnehageplass. Det kostar endå fleire milliardar, og vil kosta endå meir når vi får full utbygging. Her er det snakk om å gi den same støtta til alle. Det meiner eg er ganske rettferdig. Då vil foreldra betala skatt slik som dei gjer i dag, i forhold til dei rettane dei får, anten gjennom ein barnehageplass eller gjennom den kontantstøtta dei får direkte heim. Reknestykket blir, slik som i dag, i forhold til den ytinga foreldra får.

Eg kan òg lova at for denne Regjeringa - og det har vore eit grunnlag heile tida både for Kristeleg Folkeparti før regjeringsforhandlingane og for Regjeringa - er det viktig at barnehagane skal byggast ut vidare til vi har full dekning. Vi står på den same målsettinga som regjeringa Jagland har gjort når det gjeld full barnehagedekning.

Oddbjørg Ausdal Starrfelt (A): Som statsråden har registrert, vil fleire i Arbeidarpartiet koma tilbake til nokre av desse spørsmåla.

Eg har lyst til å ta opp eit spørsmål: Leiaren av familiekomiteen har hevda at Arbeidarpartiet er nedlatande overfor heimearbeidande mødrer. Det er me ikkje, men erfaring dei siste åra syner at norske kvinner både vil arbeida og få ungar. Faktisk får me fleire barn, og fleire og fleire går ut i arbeidslivet.

Ser statsråden dette som positivt, eller er det slik at ho ynskjer at fleire foreldre, les: mødre, skal vera heime med ungane sine, og at ho derfor gjev dei fordelar i staden for å likestilla dei ulike gruppene?

Statsråd Valgerd Svarstad Haugland: Eg føler nesten at spørjaren prøver å laga usemje i forhold til synet på kva for val foreldra skal gjera. Eg seier faktisk foreldra, for begge to har ansvaret for borna sine.

For meg er det heilt innlysande og eg synest det er positivt at mange mødrer og fedrar ynskjer både å få born og å ha tilknyting til yrkeslivet. Derfor ynskjer eg å legga til rette for at dei skal kunna få lov til det. Men spørsmålet er òg: Skal vi vera så einsretta i vår støtte til desse at vi ikkje òg kan sjå at det er ein god del småbarnsforeldre som ynskjer å bruka meir tid heime mens borna er små? Det er eit ynske som vi oppfattar er ganske sterkt frå småbarnsforeldra si side, og som vi har lyst til å imøtekoma. Eg kan ikkje forstå at det skal vera på tvers av ynsket om òg å ha ein yrkeskarriere eller ha kontakt med arbeidslivet. Veldig mange småbarnsforeldre vel å trappa noko ned på yrkesaktiviteten sin mens borna er små, for så å gå ut igjen i arbeid etterpå. Nokre vel å ha full yrkesaktivitet heile tida, og då må vi ha barnehagar som kan hjelpa dei med barnetilsynet den tida dei er på arbeid. Dette må det kunna gå an å utarbeida parallelt. Det må kunna gå an å ha to tankar i hovudet på ein gong, president.

Presidenten: Det har presidenten merket seg.