Skriftlig spørsmål fra Ingrid Fiskaa (SV) til finansministeren

Dokument nr. 15:2659 (2023-2024)
Innlevert: 30.08.2024
Sendt: 30.08.2024
Besvart: 05.09.2024 av finansminister Trygve Slagsvold Vedum

Ingrid Fiskaa (SV)

Spørsmål

Ingrid Fiskaa (SV): Kan Finanstilsynet nekta innsyn i korrespondanse mellom seg og føretak dei er sett til å føra tilsyn med, og meiner finansministeren at det er tenleg med hemmeleghald om ei sak som kan ha stor prinsipiell og lokal interesse?

Begrunnelse

Sparebankstiftinga Jæren – Time og Hå forvaltar den eigenkapitalen i Jæren Sparebank som er bygd opp i Time og Hå. Sparebankstiftinga har og i oppgåve å disponera overskot og dela ut gåver til allmennyttige føremål. Vedtektene og retningslinjene slår fast at gåvene primært skal gå til det distriktet som har bygd opp eigenkapitalen, altså kommunane Time og Hå. Prioriterte gåveføremål er oppvekstmiljø, idrett, kultur og friluftsliv. Retningslinjene slår fast at det ikkje vert gjeve gåver til drift eller direkte næringsverksemd. Som allmennyttig stifting er sparebankstiftinga skattefri.
I 2022 etablerte Sparebankstiftinga ei ny stifting: Lokalkapital Jæren. Lokalkapital Jæren har i perioden 2022 – hittil i 2024 mottatt 17 millionar av Sparebankstiftinga, av totalt 42 millionar i utdelte gåver i same periode. Lokalkapital Jæren skal investera i oppstarts- og vekstselskap i kommunane som Jæren Sparebank til ei kvar tid definerer som nedslagsfeltet sitt. For tida er dette kommunane Time, Klepp, Hå og Gjesdal. Ved etableringa vart det slått fast at den nye stiftinga i motsetning til sparebankstiftinga er ei skattepliktig stifting. Samtidig kjem alle pengane frå den skattefrie stiftinga.
I mars 2023 vart det sendt ei bekymringsmelding til Finanstilsynet med ønske om å få vurdert om den geografiske avgrensinga av gåvetildelinga til sparebankstiftinga er ivaretatt i Lokalkapital Jæren sine vedtekter (jf. også finansforetaksloven §12-26, punkt 3), om samansetting av styre og råd i Lokalkapital Jæren er i tråd med lovverket, og om Sparebankstiftinga Time og Hå i det heile kan gi gåver til Lokalkapital Jæren så lenge føremålet til sistnemnte ikkje er i tråd med føremålet til førstnemnte.
Verken varslar eller advokatfirmaet som sendte bekymringsmeldinga har fått svar frå Finanstilsynet, og fekk på førespurnad på nyåret 2024 ingen opplysingar om status eller resultat i saka. Finanstilsynet sendte på grunnlag av bekymringsmeldinga spørsmål til sparebankstiftinga i november 2023, og skal ha fått svar på desse. Men Finanstilsynet har på spørsmål frå journalist i Stavanger Aftenblad avslått å gi innsyn i denne saksgangen.

Trygve Slagsvold Vedum (Sp)

Svar

Trygve Slagsvold Vedum: Lov 19. mai 2006 nr. 16 om rett til innsyn i dokument i offentleg verksemd (offentleglova) gjeld for Finanstilsynet si verksemd. Eg har på generelt grunnlag forståing for ønsket om innsyn, samstundes som vurderinga må gjerast på grunnlag av reglane i offentleglova.
Hovudregelen etter offentleglova § 3 er at saksdokument, journalar og liknande register for organet er opne for innsyn dersom ikkje anna følgjer av lov eller forskrift med heimel i lov. Offentleglova kapittel 3 inneheld reglar om unntak frå innsynsretten, under dette for teiepliktige opplysningar, jf. offentleglova § 13.
Offentleglova § 13 inneheld ikkje sjølv nokon reglar om kva slags opplysningar som er underlagde teieplikt. Av finanstilsynslova § 7 første ledd første punktum følgjer det at styremedlemmene og tenestemennene til tilsynet har teieplikt overfor uvedkomande om det som dei i arbeidet sitt får kjennskap til om ein kunde sine tilhøve. Vidare følgjer det av forvaltningsloven § 13 første ledd at alle som utfører teneste eller arbeid for eit forvaltningsorgan, under dette for Finanstilsynet, pliktar å hindre at andre får tilgang eller kjennskap til det han i samband med tenesta eller arbeidet får vite om 1) nokon sine personlege tilhøve, eller 2) tekniske innretningar og framgangsmåtar og dessutan drifts- eller forretningstilhøve som det vil vere av konkurransemessig verdi å halde løynd av omsyn til den som opplysninga gjeld.
Saksdokument hos Finanstilsynet inneheld ofte teiepliktige opplysningar. Finanstilsynet har plikt til å gjere unntak for teiepliktige opplysningar frå offentlegheit.
Den aktuelle saka som spørsmålet gjeld, er etter det departementet har fått opplyst frå Finanstilsynet, framleis til behandling i tilsynet. Finanstilsynet har sendt brev til stiftinga og motteke svar. Finanstilsynet har gjeve delvis innsyn i korrespondansen med stiftinga. Den som får heilt eller delvis avslag på innsyn, har klagerett. Finansdepartementet er klageinstans. Vedtaket om delvis innsyn er etter det opplyste ikkje påklaga.
Når det gjeld varsling til Finanstilsynet, kjem det fram av rutinane til tilsynet at den som varslar, blir informert om at vedkommande ikkje vil få tilbakemelding om status eller resultat av varslinga, jf. også omtale av dette på Finanstilsynet sine nettsider.