Skriftlig spørsmål fra Frank Edvard Sve (FrP) til samferdselsministeren

Dokument nr. 15:72 (2024-2025)
Innlevert: 09.10.2024
Sendt: 09.10.2024
Besvart: 15.10.2024 av samferdselsminister Jon-Ivar Nygård

Frank Edvard Sve (FrP)

Spørsmål

Frank Edvard Sve (FrP): Kan samferdselsministeren leggje fram dømer på ulike ferjestrekningar i ulike ferjefylker som har blitt gratis, kva dei reelle kostnadane er for desse sambanda kontraktsmessig for fylkeskommunane også tatt i betraktning kostnadsveksten i driftsutgiftene, og som dokumenterar regjeringa sin påstand om at kostnadane til fylkeskommunane vert kompensert fullt ut?

Begrunnelse

I fleire ferjefylker blir det no hevda at kompensasjonen frå regjeringa for innføringa av gratisferjer, IKKJE er fullfinansiert av staten.
Spesielt blir det peika på at kontraktene i dei ulike ferjesambanda blir justert opp mellom partane med bakgrunn i den store kostnadsveksten spesielt på drivstoff, men og generelt.

Jon-Ivar Nygård (A)

Svar

Jon-Ivar Nygård: Regjeringa har lagt til rette for gratis ferjer på fylkeskommunale ferjesamband med under 100 000 passasjerar årleg og til øyer og andre samfunn utan vegforbindelse til fastlandet.
Fylkeskommunane vart kompenserte gjennom auka overføringar over rammetilskotet i perioden 2021-2023. Kompensasjonen baserte seg på tapte inntekter i den enkelte fylkeskommune ved å innføre ordninga.
Kompensasjon i 2024 blir ikkje lenger gitt med ei særskilt fordeling. Kompensasjonen er innlemma i utgiftsutjamninga og fordelt etter ein justert versjon av ferjekriteriet i kostnadsnøkkelen. Inntektsmodellen i ferjekriteriet er justert for å ta omsyn til det samla inntektsbortfallet som følgje av reduserte ferjetakstar og innføring av gratis ferje. Dei fylkeskommunane som har den største reduksjonen i billettinntekter, skal òg ha den største delen av kompensasjon.
Den nye justeringa i modellen gjer at det ikkje er mogleg å berekne nøyaktig korleis kompensasjon for gratis ferje og/eller reduserte ferjetakstar er fordelt til den einskilde fylkeskommune. Midlar som kan knytast til ein enkelt sektor gjennom inntektssystemet, er ikkje øyremerkte tilskot. Fylkeskommunane skal ha eit lokalt handlingsrom til å gjere eigne prioriteringar, og då vil det vere avvik mellom beløpet som blir fordelt gjennom inntektssystemet og fylkeskommunane sine utgifter til spesifikke tenester. Nye oppgåver blir kompensert basert på berekningar på innføringstidspunktet. Staten har ikkje praksis for å etterberekne kompensasjon.
Eg vil minne om at det er fylkeskommunane som har ansvaret for fylkesvegferjene og ansvaret for finansieringa av ferjedrifta. Oversikt over kva for samband som er gjort gratis finst her. Korleis dei ulike kontraktane blir påverka er informasjon som fylkeskommunane sjølv sit med. Frå regjeringa si side er det opna for at den enkelte fylkeskommune kan behalde noko betaling i enkelte samband som fell inn under ordninga med gratis ferje dersom dette er grunna i særskilte trafikale forhold. Fylkeskommunen kan og indeksregulere takstane årleg på dei sambanda som har betaling.