Presidenten: Dette spørsmålet, fra representanten Bjørn Jacobsen til utenriksministeren, er overført til miljøvernministeren som rette vedkommende.

Bjørn Jacobsen (SV) [13:21:02]: Eg tillet meg å stille spørsmål til miljøvernministeren:

«Det er industrilanda som har stått for dei største utsleppa av klimagassar. Likevel blir heile verda ramma av klimaendringane, men innbyggjarane i land i sør har færre moglegheiter til å komme seg vekk frå problema. 160 000 menneske dør kvart år som ei følgje av klimaendringar, dei fleste i fattige land. Tanzania har sagt at klimaendringar er ei større utfordring enn terror.

I kor stor grad er Noregs klimapolitikk prega av å sikre land i sør sine moglegheiter til å utvikle seg?»

Statsråd Knut Arild Hareide [13:21:43]: Lat meg først stadfesta at det er industrilanda som historisk har stått for dei største utsleppa av klimagassar. Det gjer dei enno, men utviklingslanda vil samla, i kraft av auken i folketalet og den økonomiske utviklinga, om nokre tiår stå for meir enn halvparten av dei globale utsleppa. Industrilanda si erkjenning av hovudansvaret kom bl.a. til uttrykk gjennom framforhandlinga av Kyotoprotokollen – som trer i kraft i dag. Her er det berre industriland som tek på seg bindande forpliktingar om å redusera utslepp. I lys av den utviklinga som er venta, er det likevel naudsynt at særleg u-landa med størst utslepp tek del i den globale innsatsen for å redusera desse.

Det er òg rett at dei fattigaste landa vil ha større problem med å tilpassa seg klimaendringane enn dei rikare landa. Dette blir i stadig aukande grad erkjent av det internasjonale samfunnet. Det blei allereie i 2001 oppretta to nye klimafond for utviklingsland med hovudvekt på tilpassing. Eit tredje tilpassingsfond vil bli sett i verk med midlar frå ei avgift på prosjekt under Kyotoprotokollen sin grøne utviklingsmekanisme. Den globale miljøfasiliteten, GEF, har òg eit eige program for tilpassing. Klimakonvensjonen sitt siste partsmøte i desember i fjor vedtok eit omfattande arbeidsprogram kva gjeld tilpassing til klimaendringar.

Noreg er blant dei landa som med omsyn til folketalet gir mest støtte til u-landa òg på dette feltet. Me freistar å gjera dette på ulike vis. I tillegg til støtte til forsking og utgreiing på området har Noreg gitt monalege bidrag til dei to nye fonda eg nemnde, og me har i alle år vore ein solid bidragsytar til GEF. Til dømes auka det norske budsjettet for stønad til klimatiltak i utviklingsland med 30 mill. kr i 2005. Vi ser på samordna internasjonal innsats gjennom kanalar av denne typen som mest høveleg i denne samanhengen. På den bilaterale sida er det ikkje fullt så lett, da dei fleste utviklingslanda som Noreg samarbeider direkte med, enno ikkje gir topp prioritet til slik tilpassing. Vår bilaterale politikk for utvikling byggjer som kjent på prinsippet om at det er mottakarlandet sine prioriteringar som skal leggjast til grunn.

Me har òg stor von knytt til at prosjekt under Den grøne utviklingsmekanismen skal kunna gi ein vesentleg auke i overføring av ressursar og teknologi og bidra til ei betring av levekåra i u-landa. Dette er ein av grunnane til at me allereie frå 2005 gir høve til å nytta kvotar frå denne mekanismen i det norske kvotesystemet for klimagassar og dermed stimulerer industrien til å ta del i slike prosjekt.

Bjørn Jacobsen (SV) [13:24:26]: Eg takkar for svaret.

Eg vil litt tilbake til dette med vekst, for det er klart at klimaproblema også er svært knytte til vekst. Mange land har ikkje så mykje hydrokarbonar sjølve, og det at dei får kjøpt inn hydrokarbonar i form av olje eller gass, veit vi vil direkte gje positivt utslag på BNP. Så mitt spørsmål er: Korleis bidreg Noreg internasjonalt til at vekst ikkje skal vere så knytt opp til bruk av fossilt brennstoff?

Statsråd Knut Arild Hareide [13:25:01]: Det er ikkje tvil om at me, når me ser på dei framtidige avtalene, er nøydde til å ha eit heilt anna regime for utviklingslanda enn for industrilanda. Den utfordringa me ser i samband med klimaet i dag, er skapt av oss, dei rike industrilanda. Eg er veldig oppteken av at me no skal inkludera utviklingslanda i ein framtidig avtale. Eg trur det er viktig, for når me ser framover, vil me ha eit stort problem om vi ikkje inkluderer utviklingslanda. Dialogen med utviklingslanda synest eg er positiv. Mens me i New Dehli for to år sia opplevde at G-77-landa var samla, opplevde me no ei langt meir splitta gruppe, nettopp fordi ein såg den utfordringa som kjem. Når det gjeld den framtidige avtalen, meiner eg me skal leggja vinn på å få ein avtale som sikrar at utviklingslanda kan ha ei utvikling, og at det er dei rike industrilanda som tek hovudansvaret her.

Bjørn Jacobsen (SV) [13:26:02]: Eg takkar igjen for svaret, og tolkar svaret dit hen at statsråden seier at det er veldig viktig at utviklingslanda ikkje går i den same klimafella som dei rike industrilanda har gjort. Men vi veit samtidig at land som Kina kanskje har planar om å byggje ut 500–600 kullkraftverk osv. Vi veit også at ein del av grunnlaget for Kyoto-avtalen er kvotehandelen, altså at ein skal ta utsleppa der dei er billigast. Det er grunnlaget for kvotehandel. Vi veit også at i begynnelsen var dette nemnt som «burden sharing», altså byrdefordeling. Men blir det ikkje på ein måte også ein bløff når vi frå dei rike landa eigentleg kan kjøpe oss fri frå å gjere noko sjølve, heime?

Statsråd Knut Arild Hareide [13:26:49]: Eg er veldig glad for det regimet me har fått på plass gjennom Kyotoprotokollen, og eg trur det var heilt nødvendig for dei som sat i 1997 og framforhandla dette, å få moglegheit til eit kvotesystem. Me har opplevd at eit kvotesystem bl.a. med svovelutslepp i USA har hatt veldig positiv betyding. Det viktigaste for meg er at me får til tiltak som reduserer utsleppa. Så er det faktisk underordna kvar dei utsleppsreduserande tiltaka foregår. Derfor meiner eg at Noreg bl.a. skal ta ein vesentleg del av våre tiltak nasjonalt, men me skal òg vera med på å nytta den marknadsmoglegheita som ligg i bruken av kvotesystema.

Så peiker representanten Jacobsen på land som Kina. Me kunne òg ha nemnt land som India og Brasil, som her kjem til å vera veldig viktige. Det er òg viktig å kunna sjå at utviklingslanda er veldig differensierte – det er stor forskjell på dei. Og ikkje minst er nokre av dei landa som her er nemnde, nøydde til å vera med og ta ein del av ansvaret.

Presidenten: Sak nr. 1, spørretime, er dermed ferdigbehandlet.