1. Innledning

Sammendrag

I revidert nasjonalbudsjett 2025 gjer regjeringa framlegg om enkelte endringar i skatte- og avgiftsreglane. Følgjande framlegg om endringar i skatte- og avgiftsreglane har provenyverknad for 2025:

  • Å redusere elavgifta med 4,4 øre per kWh i alle månader (proposisjonen kapittel 2). Det vil dempe kostnadsauken for hushald og bedrifter som følgje av naudsynte investeringar i straumnettet. Framlegget vert rekna å gje eit bokført provenytap på 725 mill. kroner i 2025. Heilårsverknaden av framlegget er eit provenytap på 3,1 mrd. kroner.

  • Å innføre ei delingsordning for fornybar kraft tilpassa næringsområde, slik at overskot frå eigen kraftproduksjon kan delast med andre abonnentar utan at krafta vert ilagt elavgift og nettleige (kapittel 3). Føremålet er å gje insentiv til etablering av ny fornybar kraftproduksjon i tilknyting til næringsområde, først og fremst solcelleanlegg på tak av næringsbygg. Framlegget vert rekna å gje eit bokført provenytap på 8 mill. kroner i 2025. Heilårsverknaden av framlegget er eit provenytap på 30 mill. kroner.

  • Å innføre ei kontoordning for jordbruket frå 1. januar 2025 (kapittel 4). Ordninga gjev moglegheit til å utsette skatt. Årets overskot frå jordbruket kan overførast på kontoen, og det må betalast skatt av minst 85 pst. av saldo på kontoen kvart år. Framlegget vert rekna å gje eit påløpt og bokført provenytap på 570 mill. kroner i 2025. På sikt vert framlegget rekna å gje eit årleg provenytap på 40 mill. kroner.

  • Å innføre ei refusjonsordning for CO2-avgift på drivstoff som vert kjøpt på Forsvarets tankanlegg med full sats, men kor brukaren har rett til fritak eller redusert sats (kapittel 7). Framlegget vert rekna å gje eit bokført provenytap på 6 mill. kroner i 2025. Heilårsverknaden av framlegget er eit provenytap på 15 mill. kroner.

I statsbudsjettet for 2025 vart det vedteke å redusere meirverdiavgiftssatsen for vatn og avløp til 15 pst., med planlagd ikraftsetjing 1. mai 2025. Innspel frå høyringa tilseier at ein slik reduksjon bør utsetjast til 1. juli 2025 for å lette innføringa for kommunane.

Utsetjinga vert rekna å auke provenyet frå meirverdiavgifta med om lag 670 mill. kroner i 2025. I statsbudsjettet for 2025 vart det òg vedteke å redusere satsen i CO2-avgifta på mineralske produkt til bruk i kvotepliktig innanriks sjøfart og innføre ein eigen redusert sats i CO2-avgifta for utanriks sjøfart. Dei reduserte satsane er enno ikkje sett i kraft i påvente av avklaringar med EFTA sitt overvakingsorgan (ESA) om dei utgjer ulovleg statsstøtte.

Sidan spørsmålet om statsstøtte framleis ikkje er avklart, vert det ikkje budsjettert med at dei reduserte satsane trer i kraft i 2025. Utsetjinga vert rekna å redusere provenyet frå CO2-avgifta på mineralske produkt med om lag 410 mill. kroner i 2025. Det vert synt til framlegg til løyvingsvedtak i Prop. 146 S (2024–2025) Tilleggsbevilgninger og omprioriteringer i statsbudsjettet 2025.

Samla vert nye framlegg til endringar i skattar og avgifter rekna å redusere provenyet med om lag 1,8 mrd. kroner påløpt og om lag 1 mrd. kroner bokført i 2025, samanlikna med saldert budsjett for 2025. Medrekna provenyverknader i seinare år vert i framlegga rekna å redusere provenyet med om lag 3,7 mrd. kroner årleg.

Regjeringa gjer òg framlegg om enkelte andre endringar på skatte- og avgiftsområdet:

  • Ytinga til deltakarar i ungdomsprogrammet vert skattlagd som løn og rekna som pensjonsgivande inntekt (proposisjonen kapittel 5).

  • Skattefritaket for Biblioteksentralen i skatteloven § 2-30 fyrste ledd bokstav g nr. 2 vert oppheva (kapittel 6).

  • Det vert lovfesta at det berre vert gitt frådrag for den høgaste av obligatorisk og lokal reduksjonsfaktor i eigedomsskattetakstane på bolig- og fritidseigedom (kapittel 8).

  • Endringar i reglar for søksmål om eigedomsskatt på kraftanlegg i skatteforvaltningsloven og ei presisering av starttidspunkt for kommunane si søksmålsfrist (kapittel 9).

Vidare gjer regjeringa framlegg om enkelte endringar som ikkje gjeld skatt og avgift:

  • Høve til å gje eigne reglar for rekneskapsføring av pensjonsforhold i helseføretak (kapittel 10).

I tillegg er følgjande saker omtala (kapittel 11):

  • Tilbakeføring av meirverdiavgift ved vidaresal og anna omdisponering av personkøyretøy

  • Fritak for trafikkforsikringsavgift for lette elektriske varebilar – oppmodingsvedtak nr. 922 (2023–2024)

  • Skjermingsrenta i aksjonærmodellen – oppmodingsvedtak nr. 89 (2023–2024)

  • Treprosentregelen i fritaksmetoden – oppmodingsvedtak nr. 90 (2023–2024)

  • NOKUS-reglane – oppmodingsvedtak nr. 35, punkt 31 (2021–2022)

I proposisjonen gjer departementet framlegg om:

  • lov om endringar i skatteloven

  • lov om endringar i skatteforvaltningsloven

  • lov om endringar i eigedomsskattelova

  • lov om endring i folketrygdloven

  • lov om endring i helseforetaksloven

  • endring i Stortinget sitt vedtak om avgift på elektrisk kraft

Komiteens merknader

Komiteen, medlemmene fra Arbeiderpartiet, Eigil Knutsen, lederen Tuva Moflag, Tellef Inge Mørland, Bjørnar Skjæran, Maria Aasen-Svensrud og Rigmor Aasrud, fra Høyre, Tina Bru, Mahmoud Farahmand, Heidi Nordby Lunde og Helge Orten, fra Senterpartiet, Ole André Myhrvold, Geir Pollestad og Per Martin Sandtrøen, fra Fremskrittspartiet, Hans Andreas Limi og Roy Steffensen, fra Sosialistisk Venstreparti, Andreas Sjalg Unneland, fra Rødt, Marie Sneve Martinussen, fra Venstre, Sveinung Rotevatn, fra Miljøpartiet De Grønne, Sigrid Zurbuchen Heiberg, og fra Kristelig Folkeparti, Kjell Ingolf Ropstad, viser til at regjeringens vurderinger og forslag er omtalt i Prop. 145 LS (2024–2025), og at lovsaker i proposisjonen behandles i denne innstillingen. For øvrig vises det til Innst. 540 S (2024–2025), jf. Prop. 146 S (2024–2025) og Meld. St. 2 (2024–2025) om revidert nasjonalbudsjett 2025.

Neste kapittel