Bakgrunn
Internett har revolusjonert måten ein kommuniserer,
arbeider og underheld seg på. Teknologien har ført til store framsteg
og endra kva som er mogleg. Men den har òg skapt nye utfordringar.
I Noreg har ein fri tilgang til alt som er på
internett. Dette tyder at kven som helst kan søke opp kva som helst
av innhald via smarttelefonar eller PC med tilgang til eit nettverk.
Dette er ein fridom som må forvaltast klokt, men som legg eit stort
press på enkeltindividet.
Pornografi har vore eit betent tema i diskusjonen
om fridom på nett. Dette grunnar i at pornografi var kontroversielt
lenge før internett blei allment tilgjengeleg.
Den norske kvinnerørsla på 1970- og 1980-talet
engasjerte seg i kampen mot trykte pornografiske blad. Den norske
feministiske rørsla samarbeidde på dette tidspunktet òg tett med
kristne kvinner i kampen mot porno. Sjølv om resultatet av kampane
ikkje var ein eintydig siger, endra dei måten samfunnet diskuterte
porno på, og argumenta mot porno frå den tida er framleis relevante
i dag. Forslagsstillarane ønsker å ta opp att arven etter denne
kampen.
Forslagsstillarane er kritiske til konsekvensane
som kan følgje av utbreidd og normalisert pornografibruk blant unge.
Forskinga på pornografi er tydeleg på dei negative konsekvensane
som følgjer med, særleg blant unge. Det er godt kjent at store delar
av det pornografiske innhaldet på nettet syner grov og valdeleg
sex. Når ungar ned i barneskulealderen blir møtt med dette, er det med
på å danna haldningar og forventingar til kva sex skal vera. Forslagsstillarane
er særleg uroa for korleis dette er med på å påverka unge gutar
sitt syn på kvinner, og korleis det bidreg til seksualisert vald
og seksuell trakassering.
NRK publiserte den 7. februar 2024 ei sak om
at det blir rapportert om ein tydeleg auke i talet på valdtektssaker,
spesielt i Oslo. Der har talet på offer som søker hjelp auka med
70 pst. på 10 år. Auken gjeld alle aldersgrupper, men er størst
blant 14–19-åringar, der 95 pst. av ofra er jenter. I dei fleste
tilfella er det jamaldrande som utfører valdtektene.
Helsepersonell ved overgrepsmottaket i Oslo
meiner at den grenseoverskridande og valdelege pornoen unge ser
på i dag, kan vera ein del av årsaka til auken. Element som kvelartak
blir nemnt i denne samanhengen. Forslagsstillarane er uroa for at
omfanget av valdeleg porno for unge kan gi eit forvrengt bilete
av seksualitet.
8. mars 2024 hadde Klassekampen ei lengre sak
om porno og seksuell vald. Der har dei mellom anna intervjua fleire
fagpersonar som er uroa for utviklinga. Ei av desse er spesialsjukepleiar
Camilla Ryther Johannessen, som trekk fram at den pornografien dagens
unge møter er noko heilt anna enn tidlegare. Til Klassekampen seier ho:
«Filmene var blitt mye mer voldelige.
Det var mye kveling og ‘deep throat’, oralsex der du ser at jenta
brekker seg. Og så var det veldig mye incestuøst: ‘step mom’, ‘step
sister’. Og mye rasisme. Mye av det som skjer med svarte og asiatiske
kvinner, er spesielt grovt.»
I same Klassekampen-sak blir det også vist til
to svenske forskingsprosjekt frå 2020 og 2021, der det blir etablert
ein klår samanheng mellom pornobruk og utøving av seksuell vald.
Ein av forskarane bak prosjektet frå 2021, Meghan Donevan, seier
til avisa at unge fortel at porno har lært dei at vald er normalt,
og at vald er norma i porno gjennom å visa til at kvinnene i filmane
«skal reagere på volden enten med nytelse eller nøytralt».
Forslagsstillarane framheld at det som angår
den private sfæren skal få vera der. Kva avgrensingar for pornografi
som blir gjort på private nettverk må òg være opp til nettopp den
einskilde. Derimot meiner forslagsstillarane at det som angår offentlege
nettverk er det offentlege sitt ansvar. Forbod mot pornografiske
nettsider på offentlege nettverk er eit naudsynt tiltak for å beskytte
barn og unge, og for å fremja eit sunt samfunn. Forslaget vil bidra
til å redusere dei negative effektane av pornografi og skape eit
meir inkluderande og respektfullt miljø for alle. Å blokkere pornografiske
nettsider på alle offentlege nettverk, som skular, bibliotek og
andre offentlege rom, kan sende eit kraftfullt signal om at slikt innhald
ikkje er noko ein ønsker seg i samfunnet.