Barne- og likestillingsdepartementet
legg i proposisjonen fram eit forslag til endringar i lov 28. februar 1997
nr. 19 om folketrygd (folketrygdloven) kapittel 14 om ytelser ved
fødsel og adopsjon.
Den totale stønadsperioden
ved fødsel er 49 veker med full sats (100 prosent) og 59 veker med
redusert sats (80 prosent). Ved adopsjon er den totale stønadsperioden
46 veker med full sats og 56 veker med redusert sats.
Stønadsperioden etter
ein fødsel og adopsjon er delt i tre delar: 15 veker er øyremerkt
mor og 15 veker er øyremerkt far. Desse vekene er i folketrygdlova
omtala som mødre- og fedrekvoten. Dei resterande vekene kan foreldra
dele fritt mellom seg dersom vilkåra for det er oppfylt (heretter
omtala som fellesdelen). Ved fødsel har mor i tillegg rett til 3
veker med foreldrepengar før fødselen og 6 veker etter fødselen.
Disse 6 vekene inngår i mødrekvoten. Dette følgjer av § 14-9 femte
ledd.
Mødre- og fedrekvoten
har sidan 1. juli 2018 vore 15 veker anten foreldra vel full eller
redusert sats. Fellesdelen er 16 veker ved full sats (80 prosent)
og 26 veker ved redusert sats (100 prosent). Storleiken på fellesdelen
varierer med andre ord etter kva for ein dekningsgrad foreldra vel.
Departementet føreslår
å auke kvar av dei øyremerkte delane til 19 veker når foreldra vel
ein dekningsgrad på 80 prosent av foreldrepengegrunnlaget (redusert
sats). Dette inneber ikkje endringar i lengda på stønadsperioden
etter fødsel, som er 56 veker. Den delen av stønadsperioden som
foreldra står fritt til å dele, vert såleis redusert frå 26 veker
til 18 veker. Når foreldra vel ein dekningsgrad på 100 prosent av
foreldrepengegrunnlaget (full sats), vert det ikkje endring i dei
øyremerkte delane. Forslaget om eigne kvotar for 80 prosent uttak
av foreldrepengar og ei endring av kvoteomgrepet vart sendt på offentleg
høyring 23. mai 2018, med frist for å kome med tilbakemeldingar
den 4. juli 2018. Av dei 28 høyringsinstansane som har kommentarar
til forslaget, er det 22 instansar som støttar forslaget heilt eller
delvis, og 8 instansar som ikkje støttar forslaget. Dei som støttar
forslaget, grunngir dette særleg med omsynet til eit likestilt arbeids-
og familieliv. Fleire av dei som er imot forslaget, tek opp høvet
for kvinner til å amme i tråd med nasjonale retningsliner.
Etter departementet
sitt syn vil ei tredeling av stønadsperioden ved redusert sats balansere
omsynet til statleg styring og behovet for valfridom og fleksibilitet for
familiane på ein god måte.
Departementet føreslår
at endringane skal få verknad for dei tilfella der uttak av stønadsperioden startar
1. januar 2019 eller seinare.
Denne proposisjonen
er ledd to i innfasinga av punktet i regjeringa si politiske plattform
om at foreldrepermisjonen skal verte delt i tre like delar.
Dei føreslåtte endringane
kan altså verte gjennomført innanfor rammene av regjeringa sitt
forslag til budsjettramme for 2019 på kap. 2530 Foreldrepengar og kap.
605 Arbeids- og velferdsetaten.